Phiên tòa xét xử ông trùm ma túy khét tiếng của Mexico Joaquin Guzman Loera, còn được biết đến với biệt danh El Chapo, còn cho chúng ta thấy những khía cạnh khác về con người của y.

Những người ủng hộ El Chapo ở bang quê nhà của y biểu tình yêu cầu trả tự do cho y sau khi y bị bắt năm 2014.   Ảnh: BBC

Mạnh hơn chính phủ Mexico

Trong những bản nhạc trữ tình của Mexico, El Chapo thường được khắc họa với hình ảnh xa hoa  và một cuộc thăm dò năm 2014 cho thấy hầu hết mọi người tin y mạnh hơn chính phủ Mexico. Người dân ở Culiacan, một thành phố ở đô thị Mexico, nơi El Chapo lớn lên, ngưỡng mộ y. "Một người tuyệt vời", một người bán sách nói với Reuters: "Thật đáng tiếc ông ấy sẽ không thể trốn thoát khỏi Mỹ". Trùm ma túy cũng nổi tiếng ở Mỹ. Tại một cửa hàng mua sắm cách tòa án vài ki-lô-mét, tượng của y được làm bằng pho mát và kem jalapeno, được bày bán.

Khi El Chapo bước vào phòng xử án mỗi sáng, có rất nhiều người thở dài. Khi luật sư bào chữa ôm y, mọi người cũng thút thít. Tại tòa, El Chapo và Mariel Colón Miró, một thành viên của đội pháp lý của y và là một sinh viên mới tốt nghiệp trường luật, ngồi cạnh nhau và chuyển các ghi chú qua lại. "Đó là một mối quan hệ luật sư khách hàng và rất chuyên nghiệp. Nhưng luôn có chỗ cho tiếng cười", công tố viên Bridget Brennan nhận xét. Theo một nhân chứng, vợ của El Chapo, Emma Coronel Aispuro, 29 tuổi, ngồi ở phía bên kia của phòng xử án, đeo đồng hồ đeo kim cương, cùng loại trang sức đã từng được gắn vào khẩu súng lục của chồng.

Con người đầy bạo lực

Theo các công tố viên, El Chapo sử dụng bạo lực để duy trì quyền kiểm soát thị trường ma túy bất hợp pháp và gặt hái những phần thưởng, mang lại sự giàu có cho gia đình.

Malcolm Beith, người viết một cuốn sách về El Chapo cho biết: "Tôi thấy y vẫy tay với vợ mình và lúc đầu tôi nghĩ: "Thật dễ thương". Tuy nhiên, một lúc sau, cảm xúc của ông Beith đã thay đổi: "Tôi gần như hả miệng kinh ngạc. Tôi run lên khi biết y phải chịu trách nhiệm về những tội ác gì". Đối với một số người, đó là sự hấp dẫn. "Không đáng để nhìn thấy người được cho là nguy hiểm nhất thế giới sao?", Clarissa McNair, một thám tử tư sống ở Queens, cho biết. "Y trông nhỏ bé và không có gì ghê gớm. Ngoại hình của y đánh lừa tất cả mọi người", cô nói thêm.

Trong phòng xử án, Lucero Guadalupe Sanchez Lopez, tình nhân cũ của El Chapo, mô tả nỗi sợ hãi của cô đối với y.

Trợ lý luật sư Mỹ Andrea Goldbarg nói với bồi thẩm đoàn về một buổi tối ở vùng núi Sinaloa khi El Chapo "chĩa súng trường" vào một người đàn ông bị thương, "nguyền rủa anh ta và sau đó bắn anh ta". Bà Goldbarg nói: "Động cơ của băng đảng là bạo lực và tham nhũng". Xe đẩy tài liệu được đặt cạnh bàn của bà trong phòng xử án - "núi bằng chứng" mà bà Goldbarg mô tả trong phần tranh luận cuối. Bà Goldbarg cho rằng, tất cả các bằng chứng đều chỉ ra rằng: "Y là người có thể quyết định ai sống, ai chết". Trong lần tranh luận cuối cùng, bà Goldbarg đã phát lại đoạn băng cho thấy El Chapo đang thẩm vấn một người đàn ông bị trói vào cột. Theo bà Goldbarg, đoạn băng đã chứng minh, El Chapo không chỉ giám sát băng đảng Sinaloa, cá nhân y còn gây ra bạo lực.

Sau đó, một trong các luật sư của El Chapo đi vòng quanh phòng xử án và cố gắng miêu tả El Chapo là nạn nhân của chính quyền Mỹ, cho rằng, y không phải là thủ lĩnh băng đảng và đã bị "săn lùng như một con vật" trong nhiều năm.  Một luật sư của chính phủ cho rằng, trong trường hợp của El Chapo, thật hợp lý khi yêu cầu những người biết về băng đảng này ra làm chứng trước tòa về các hoạt động tội phạm của y.

Một trong những nhân chứng, tình nhân cũ của El Chapo, Lucero Guadalupe Sánchez Lopez, 29 tuổi, nói rằng y đã nói với cô rằng y sẽ giết bất cứ ai dám vượt qua y - ngay cả các thành viên của gia đình y. Trong khi làm chứng trước tòa, Lopez cứ chớp mắt liên tục. Sau đó, cô bắt đầu khóc. Nỗi sợ hãi mà cô cảm thấy trong phòng xử án là một phần của chiến lược mà El Chapo và băng đảng của y sử dụng để duy trì sự kiểm soát.

Không thể chiến thắng

Các nhà phân tích cho rằng, phiên tòa lần này sẽ có ít tác động đến cuộc chiến ma túy. Ông Mark Feierstein, cựu giám đốc cấp cao về các vấn đề Tây bán cầu thuộc hội đồng an ninh quốc gia, cảnh báo: "Chúng ta sẽ không chiến thắng trong cuộc chiến ma túy với việc truy tố El Chapo".

Theo Liên minh chính sách Ma túy, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại New York, Mỹ chi hơn 47 tỷ USD mỗi năm trong cuộc chiến chống ma túy bất hợp pháp. Tuy nhiên, bất chấp những nỗ lực bắt giữ các nhà sản xuất, buôn bán ma túy, vấn đề này hiện vẫn còn nan giải. Năm 2017, 72.000 người chết vì dùng ma túy quá liều tại Mỹ. Một số nhà phân tích cho rằng, phán quyết của bồi thẩm đoàn trong phiên tòa sẽ dẫn đến bạo lực nhiều hơn bởi vì những kẻ buôn ma túy sẽ chiến đấu giành lãnh thổ hoạt động thời hậu El Chapo. Dennis Jay Kenney, cựu trung sĩ cảnh sát hiện đang là giáo sư tại Trường Cao đẳng John Jay  ở New York, cho biết: "Trong khi các thành viên băng đảng tranh giành quyền lực, sẽ có nhiều thi thể bị treo trên cầu ở Mexico".

Tuy nhiên, chính quyền Mỹ cho rằng, việc xét xử El Chapo vẫn đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến. Cựu đặc vụ Michael McGowan cũng cho rằng, điều quan trọng là buộc El Chapo phải nhận tội, song cho biết, ông không cảm thấy thù hằn cá nhân đối với y.

AN BÌNH